Halit ziya Uşaklıgil’in mensur şiirlerinde güzel ve güzellik
Yükleniyor...
Tarih
Ocak-Haziran 2019/11:21 (155-176)
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Felsefede güzelin ne olup olmadığı, neyin hangi ölçülerde “güzel” kabul edilip
edilemeyeceği tartışma konusudur. Aristoteles, Platon, Immanuel Kant, Friedrich
Schelling gibi felsefeciler, bu konuda farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Felsefeye göre
güzel, insanın beğeni yargısından kaynaklanır. Güzelin, hoş, yüce, iyi, faydalı gibi farklı
anlamları da bulunmaktadır. Güzelle ilgili her bir gösterge farklı duyu kanalında ortaya
çıkmaktadır. Felsefecilerin en çok tartıştıkları konu, farklı kanallarda ortaya çıkan beğeni
yargısının güzel göstergesiyle sınırlandırılmasıdır. Gecenin güzelliği yüce, gündüzün
güzelliği hoş, objenin güzelliği faydalı, erdemlerin güzelliği iyi olabilmektedir. Estetik
sanat dallarında sanatçılar beğeni yargılarını farklı göstergelerle ifade etmektedirler.
Güzel, bir dil unsuru olduğu için edebiyatla yakın bir ilişkisi vardır. Edebiyat sanatçısı,
güzel göstergesini kullanarak beğeni yargısını görülebilir ve anlaşılabilir hâle getirir. Bu
çalışmanın temel amacı felsefede tartışılan güzel göstergesinin edebiyata bakan yönünü
ortaya çıkarmaktır. Türk edebiyatında güzel göstergesinin retorik amaçlı kullanıldığı çok
sayıda eser bulunmaktadır. Göstergenin kullanıldığı eserler aynı zamanda sanatçının iç
dünyasını, hayata ve objeye bakış açısını da yansıtmaktadır. Evren örneklem modelinin
uygulandığı çalışmada Halit Ziya Uşaklıgil’in Mensur Şiirler eseri analiz edilmektedir. Halit
Ziya Uşaklıgil, Mensur Şiirler eserini 1891 yılında yayımlar. Eser, dönemin dil özelliklerini
(Osmanlı Türkçesi) yansıtmaktadır. Sanatçı, eserinde beğeni yargısının karşılığı olarak
genellikle güzel, bedii, bediâ, hoş ve lâtif göstergesini kullanmaktadır. Kozmik dünya,
sanatçıyı içten ve dıştan kuşatır. Genç sanatçı, özellikle coşkulu ve sevinçli duygular
yaşadığı anlarda kozmik dünyadan haz alır. Beğeni yargısını da güzel (lâtif) göstergesiyle
tanımlar. Sanatçı tabiat unsurlarını güzel göstergesiyle nitelerken genel kabul gören
yargıya göre hareket eder. Bu konuda realisttir. Mensur şiirlerde güzel, eşyanın şekil
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Güzel, güzellik, Mensur Şiirler, Halit Ziya Uşaklıgil.
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
21
Sayı
21
Künye
Sağlam, M . (2019). HALİT ZİYA UŞAKLIGİL’İN MENSUR ŞİİRLERİNDE GÜZEL VE GÜZELLİK. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları , 21 (21) , 155-176 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ytea/issue/45596/573301
