Yazar "Acir, Nurullah" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 13 / 13
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Effects of long-term conventional and conservational tillage systems on biochemical soil health indicators in the Mediterranean region(Taylor & Francis Ltd, 2022) Acir, Nurullah; Gunal, Hikmet; Celik, Ismail; Barut, Zeliha Bereket; Budak, Mesut; Kilic, SerefImproved soil health is essential to sustain agricultural production. Therefore, understanding the effects of management on soil health is crucial to implement new agricultural practices. This study aimed to assess the effects of long-term tillage systems on biochemical indicators of a Typic Haploxerert soil under winter wheat-soybean-corn rotation in the Mediterranean region of Turkey. The experiment consisted of two conventional (CT), three reduced (RT), no-tillage (NT), and a strategic tillage practice. The biochemical indicators were total nitrogen (TN), total carbon (TC), soil organic carbon (SOC), microbial biomass carbon (MBC), potential mineralizable nitrogen (PMN), microbial quotient (qM), beta-glucosidase enzyme activity (BGA), and carbon sequestration (Cs) potential. The SOC significantly decreased with the increased tillage intensity, while the tillage had a little effect on PMN, with its highest concentration (78.2 mg kg(-1)) occurring in the NT. The qM was the only indicator found to be higher under CT than RT and similar to the NT. The BGA peaked in NT which was 460.2 and 536.3% higher than that of the CT. The results showed that SOC, MBC, PMN, BGA and Cs were enhanced with the NT and RT systems which favor sustainability of agricultural production.Öğe Environmental sensitivity to desertification in northern Mesopotamia; application of modified MEDALUS by using analytical hierarchy process(Arabian Journal of Geosciences, 2018-08-09) Budak, Mesut; Günal, Hikmet; Çelik, İsmail; Yıldız, Hakan; Acir, Nurullah; Acar, MertPoor management, low vegetation cover, and severe erosion are undermining the stability and sustainability of lands. In this study, modified Mediterranean Desertification and Land Use (MEDALUS) method was used to identify environmentally sensitive areas (ESA) to desertification in Tigris Basin, Turkey. Soil samplings (0–20 cm) and field observations were conducted within 3.752 km2 land. Biophysical and anthropogenic parameters of sampling locations have been integrated and processed by geographic information systems obtaining soil, climate, vegetation, and management quality indexes. Additional six parameters for soil quality and one for management quality were used to adopt MEDALUS to the context of Tigris Basin. The weights for parameters and indicators were calculated using analytical hierarchy process (AHP). Tigris Basin was classified into one fragile and two critical areas using original method, whereas one fragile and three critical classes were defined with the modified method. In the original method, fragile areas represented 5.65% and low-degree critical areas 24.49% and moderate critical areas 69.86% of the study area, which are needed to be monitored for severe land degradation. Modifying MEDALUS allowed to define highly critical areas (51.41%) which have not been detected in the original method. The critical areas are primarily used for field crops with extensive tillage, medium degree of plant cover, low drought resistance, and erosion along with low management quality due to the lack of required environmental protection. The results revealed that adaptation of new parameters and weighting in MEDALUS improved the ability of classifying ESAs for a regional scale to desertification.Öğe Evaluating the long-term effects of tillage systems on soil structural quality using visual assessment and classical methods(Wiley, 2020) Celik, Ismail; Gunal, Hikmet; Acar, Mert; Acir, Nurullah; Barut, Zeliha Bereket; Budak, MesutCurrent agricultural practices and their impacts on the sustainability of crop production can be evaluated by simple and reliable soil structure assessment tools. The study was conducted to determine the effects of long-term (2006-2017) tillage systems on structural quality of a clayey soil using the visual evaluation of soil structure (VESS) and classical field and laboratory measurements. A field experiment with seven tillage systems, representing both traditional and conservation tillage methods, was conducted on a clayey soil in the Cukurova region, Turkey. Soil samples from 0-10, 10-20 and 20-25 cm depths were analysed for mean weight diameter (MWD), porosity and organic carbon. Penetration resistance (PR) was determined in each treatment plot. The VESS scores (<2) of upper 0-5 cm indicated a good structural quality for all tillage systems. The VESS scores were positively related to PR and MWD and negatively to macroporosity (MaP) and total porosity. In reduced and no-till systems, poorer soil structures were observed in subsurface layers where firm platy and angular blocky structures were defined. Mean VESS score (3.29) in 20-25 cm depth where PR was 3.01 MPa under no-till indicated a deterioration of soil structural quality; thus, immediate physical interventions would be needed. Lower VESS scores and PR values under strategic tillage which was created by ploughing half of no-till plots in November 2015 indicated successful correction of compaction caused by long-term no-till. The results suggest that the VESS approach is sensitive and useful in distinguishing compacted layers within the topsoil.Öğe Improvement of spatial estimation for soil organic carbon stocks in Yuksekova plain using Sentinel 2 imagery and gradient descent-boosted regression tree(Springer Heidelberg, 2023) Budak, Mesut; Gunal, Elif; Kilic, Mirac; Celik, Ismail; Sirri, Mesut; Acir, NurullahCarbon sequestration in earth surface is higher than the atmosphere, and the amount of carbon stored in wetlands is much greater than all other land surfaces. The purpose of this study was to estimate soil organic carbon stocks (SOCS) and investigate spatial distribution pattern of Yuksekova wetlands and surrounding lands in Hakkari province of Turkey using machine learning and remote sensing data. Disturbed and undisturbed soil samples were collected from 10-cm depth in 50 locations differed with land use and land cover. Vegetation, soil, and moisture indices were calculated using Sentinel 2 Multispectral Sensor Instrument (MSI) data. Significant correlations (p <= 0.01) were obtained between the indices and SOCS; thus, the remote sensing indices (ARVI 0.43, BI -0.43, GSI -0.39, GNDI 0.44, NDVI 0.44, NDWI 0.38, and SRCI 0.51) were used as covariates in multi-layer perceptron neural network (MLP) and gradient descent-boosted regression tree (GBDT) machine learning models. Mean absolute error, root mean square error, and mean absolute percentage error were 3.94 (Mg C ha (-1)), 6.64 (Mg C ha(-1)), and 9.97%, respectively. The simple ratio clay index (SRCI), which represents the soil texture, was the most important factor in the SOCS estimation variance. In addition, the relationship between SRCI and Topsoil Grain Size Index revealed that topsoil clay content is a highly important parameter in spatial variation of SOCS. The spatial SOCS values obtained using the GBDT model and the mean SOCS values of the CORINE land cover classes were significantly different. The land cover has a significant effect on SOC in Yuksekova plain. The mean SOCS for continuously ponded fields was 45.58 Mg C ha(-1), which was significantly different from the mean SOCS of arable lands. The mean SOCS in arable lands, with significant areas of natural vegetation, was 50.22 Mg C ha(-1) and this amount was significantly higher from the SOCS of other land covers (p<0.01). The wetlands had the highest SOCS (61.46 Mg C ha(-1)), followed by the lands principally occupied by natural vegetation and used as rangelands around the wetland (50.22 Mg C ha(-1)). Environmental conditions had significant effect on SOCS in the study area. The use of remote sensing indices instead of using single bands as estimators in the GBDT algorithm minimized radiometric errors, and reliable spatial SOCS information was obtained by using the estimators. Therefore, the spatial estimation of SOCS can be successfully determined with up-to-date machine learning algorithms only using remote sensing predictor variables. Reliable estimation of SOCS in wetlands and surrounding lands can help understand policy and decision makers the importance of wetlands in mitigating the negative impacts of global warming.Öğe MEDALUS Modelinin Çölleşmeye Hassas Alanların Belirlenmesi Ve İzlenmesinde Dicle Havzasına Adaptasyonu(2018) Budak, Mesut; Acir, Nurullah; Yıldız, Hakan; Cemek, Bilal; Çelik, İsmail; Gültekin, UfukArazi bozulması ve çölleşmeye karşı hassas alanların belirlenmesinde kullanılan modellere bölgeye özgü indikatör ve parametrelerin ilave edilmesinde bölgeyi tanıyan uzmanların görüşlerinin dâhil edilmesi çıktıların güvenilirliğini artırmak için oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amaçları, i.) yarı kurak iklime sahip yukarı Dicle Havzası'nın çevreye hassas alanların belirlenmesi için Akdeniz Çölleşme ve Arazi Kullanımı (MEDALUS) modeline havzaya özgü yeni indikatör/parametrelerin ilave etmek, ii.) uzman görüşü içeren Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) yaklaşımını modele entegre etmek ve iii.) çevreye hassas alan indeksi ve indikatörlerin yersel değişim haritalarını oluşturmaktır. Çalışma, toplam genişliği 9847.29 km2 olan binlerce yıldır gıda ve giyecek gereksinimini karşılamak amacı ile kullanılan ve önemli düzeyde arazi bozulması problemlerinin olduğu Dicle Havzasının kuzey-batı bölümünü kapsamaktadır. Arazilerin bozulmaya hassasiyeti, esnekliği, uygulamanın düşük maliyetli ve kolay uygulanabilirliği nedeni ile tüm dünyada yaygın olarak kullanılan modifiye edilmiş MEDALUS modeli ile tahmin edilmiştir. Toprak kalitesi (TK), iklim kalitesi (İK), vejetasyon kalitesi (VK), amenajman kalitesi (AK) ve yer altı suyu kalitesi (YSK) indikatörleri arazi bozulmasının temel bileşenleri olarak tanımlanmıştır. Arazi çalışmaları için çalışma alanı 5km * 5km kare gridlere ayrılmıştır. Gridlerin köşe noktaları arası mesafede olan 5 km’den daha kısa mesafelerdeki değişkenlikleri tanımlayabilmek için grid köşeleri arasında 250m, 750m ve 1750m mesafelerde örnekleme noktası olacak şekilde toplam 22 adet örnekleme hattı yerleştirilmiştir. Toplamda 452 noktadan 0-20 cm derinlikten toprak örneği alınmıştır. Her indikatör/parametre için 1.0 ile 2.0 (çölleşmeye karşı düşük, orta düzeyde ve yüksek düzeyde hassasiyeti ifade eden) arasında değişen skorlar verilmiştir. Her bir indikatör/parametrenin çölleşmeye olan katkısını ifade etmek için uzman görüşü ile AHP yöntemi kullanılarak ağırlıklar hesaplanmıştır. Ağırlık ilaveli skorlara göre arazi bozulması ve çölleşme bakımından çevreye hassas alanlar belirlenmiştir. Bu çalışmada, bölge için önemli olduğundan YSK modele yeni bir indikatör olarak ilave edilmiştir. Ayrıca, bölgesel koşullar ile ilişkili oldukları için TK ve AK içerisine de bazı alt indikatörler ilave edilmiştir. Beş indikatör ile birlikte 28 alt-indikatörün analizi ile çalışma alanının %1.95’inin yüksek, % 55.17’sinin orta ve % 21.64’ünün ise düşük kritik düzeyde çölleşmeye hassas olduğu belirlenmiştir. Geri kalan alanın tamamı neredeyse bozulmaya karşı kırılgan (% 11.64’ü yüksek, % 6.64 orta ve % 2.75’i düşük düzeyde kırılgan) olarak tanımlanmıştır. Kritik düzeyde hassas olan araziler genellikle çalışma alanının güney kısmında ve tarımsal üretimin yoğun bir şekilde yapıldığı bölgelerde yer almaktadır. Bulgular modifiye edilmiş MEDALUS yaklaşımının çölleşmeye hassas alanları belirlenmede etkin olduğunu göstermiştir. Bu çalışma ile arazi bozulması bakımından öncelikli olarak izlenmesi gereken yerlerin nereler olduğu belirlenmiş ve aynı zamanda bölgede arazi bozulması ve çölleşmenin nedenlerini de ortaya koymuştur.Öğe SOIL QUALITY ASSESMENT OF UPPER TIGRIS BASIN Mesut(Carpathian Journal of Earth and Environmental Sciences, 2017-10-12) Budak, Mesut; Günal, Hikmet; Çelik, İsmail; Yıldız, Hakan; Acir, Nurullah; Acar, MertEconomic life of the Tigris basin, part of the Mesopotamian depends heavily on agricultural production for thousands of years. Sustainability of agricultural production in this ancient region may only be possible by conserving and improving the ability of soils to function. Therefore, soil quality indexes were computed to evaluate and monitor functioning ability of pasture lands, forest lands, orchard and arable lands in the upper Tigris Basin of Mesopotamian. Soil samples were collected from (0–20 cm) at 134 locations from approximately the corners of 5km*5km size grid cells within 2.450 km2 research site. Twelve soil properties were measured as potential indicators of soil quality. A minimum data set (MDS) for each of land use was determined by means of principal component analysis (PCA) and expert opinion (EO) techniques. The weightages of each indicator were calculated using PCA and analytical hierarchy process (AHP). Soil quality index (SQI) for every sampling locations was calculated by weighted additive method following the use of linear scoring functions to obtain unitless indicator scores. The organic matter (OM), aggregate stability (AS) and slope were considered the most powerful and common soil attributes for distinguishing land uses in regard to soil quality and they can be used to monitor and assess the soil quality in this semi-arid environment. The SQI values of four land uses were significantly different (P?0.01) from each other. The highest SQI value was obtained for forest land with EO (SQIEO=0.974) and the lowest SQI value was for orchards with PCA (SQIAHP=0.793). The results indicated that PCA and EO methods produced comparable results in assessment of soil quality.Öğe Soil quality assessment to compare tillage systems in Cukurova Plain, Turkey(Elsevier B.V., 2021) Çelik, İsmail; Günal, Hikmet; Acir, Nurullah; Barut, Zeliha Bereket; Budak, MesutAgricultural practices should be carefully monitored for long-term impacts on soil quality to avoid further deterioration in ecosystem services provided by soils. The aim of this study was to evaluate and compare the effects of two conventional (CT), three reduced (RT) and two no-till (NT) tillage practices on soil quality of a clayey soil in a ten-year experiment using Soil Management Assessment Framework (SMAF). The field experiment was established in 2006 with six tillage methods, and winter wheat (Triticum aestivum L.), soybean (Glycine max. L.) – grain corn (Zea mays L.) crop rotation. The NT plots were divided into two parts, i.e., half of them were plowed with a moldboard plow during November 2015, and this practice was defined as strategic tillage (ST), while the remaining half was left undisturbed (NT). Disturbed and undisturbed soil samples were collected at three depths (0?10, 10?20 and 20?30 cm) from experimental plots in 2016. Fourteen soil quality indicators, including physical, chemical and biochemical properties were determined to assess soil quality. Soil productivity, water relations (WR), resistance and resilience (RR), and physical stability and support (PSS) functions defined in SMAF were calculated. The RR and PSS function scores were significantly higher at 0?10 cm depth under conservational tillage methods (RT and NT) compared to CT methods. Low nutrient content, compaction, aggregate size and stability values in 10?30 cm depth decreased the functioning potential. The RR function at 0?10 cm depth in NT method was 103 % and 72 % higher than CT-1 and CT-2, respectively. All soil functions under RT and NT methods decreased with depth. The ST significantly increased PSS and WR functions in all sampling depths and overall soil quality in 10?20 and 20?30 cm depths compared to long-term NT method. The comparison of soil functions and overall soil quality indices helped to identify the effects of different tillage practices on functional potential of the soil. Furthermore, soil quality assessment using soil functions provides an overview to distinguish the pros and cons of tillage practices on sustainability of the crop production. © 2020 Elsevier B.V.Öğe Soil salinity assessment of a natural pasture using remote sensing techniques in central Anatolia, Turkey(Public Library Science, 2022) Kilic, Orhan Mete; Budak, Mesut; Gunal, Elif; Acir, Nurullah; Halbac-Cotoara-Zamfir, Rares; Alfarraj, Saleh; Ansari, Mohammad JavedSoil salinity is a major land degradation process reducing biological productivity in arid and semi-arid regions. Therefore, its effective monitoring and management is inevitable. Recent developments in remote sensing technology have made it possible to accurately identify and effectively monitor soil salinity. Hence, this study determined salinity levels of surface soils in 2650 ha agricultural and natural pastureland located in an arid region of central Anatolia, Turkey. The relationship between electrical conductivity (EC) values of 145 soil samples and the dataset created using Landsat 5 TM satellite image was investigated. Remote sensing dataset for 23 variables, including visible, near infrared (NIR) and short-wave infrared (SWIR) spectral ranges, salinity, and vegetation indices were created. The highest correlation between EC values and remote sensing dataset was obtained in SWIR1 band (r = -0.43). Linear regression analysis was used to reveal the relationship between six bands and indices selected from the variables with the highest correlations. Coefficient of determination (R-2 = 0.19) results indicated that models obtained using satellite image did not provide reliable results in determining soil salinity. Microtopography is the major factor affecting spatial distribution of soil salinity and caused heterogeneous distribution of salts on surface soils. Differences in salt content of soils caused heterogeneous distribution of halophytes and led to spectral complexity. The dark colored slickpots in small-scale depressions are common features of sodic soils, which are responsible for spectral complexity. In addition, low spatial resolution of Landsat 5 TM images is another reason decreasing the reliability of models in determining soil salinity.Öğe Strategic tillage may sustain the benefits of long-term no-till in a Vertisol under Mediterranean climate(2019-01-15) Çelik, İsmail; Günal, Hikmet; Acar, Mert; Acir, Nurullah; Barut, Zeliha Bereket; Budak, MesutLong-term no-till or reduced tillage may decline functioning ability of soils due to surface/subsurface compaction and/or stratification of plant nutrients. A long-term (ten years) field experiment was established in 2006 in the Çukurova region of Turkey to evaluate the impact of tillage on the physical properties of a soil under a Mediterranean climate. The tillage systems investigated included two conventional (CT-1 and CT-2), three reduced (RT-1, RT-2 and RT-3) and two no-till (NT and ST), including strategic/occasional tillage. Nine-year old undisturbed no-till plots were divided into two categories and half of these plots were plowed by a moldboard plow in November 2015, and this practice was defined as strategic tillage (ST), while remaining half of the plots left undisturbed. Soil samples were collected from disturbed and undisturbed plots of NT as well as plots under other tillage systems from three soil depths (i.e., 0–10, 10–20 and 20–30 cm) in November 2016. The crop rotation at the experimental areas was winter wheat (Triticum aestivum L.), soybean (Glycine max. L.) – grain maize (Zea mays L.) – winter wheat. Soil samples were analyzed for aggregate stability (AS), mean weight diameter (MWD), bulk density (BD), water filled pore space (WFPS), water content at field capacity (FC), permanent wilting point (PWP), available water content (PAW), micropores (MiP), macropores (MaP), total porosity (TP), and penetration resistance (PR). The ST decreased MWD of surface soil compared to NT by 7.2%, while MWD under ST was higher than NT by 78.0% and 103.6% for 10–20 and 20–30 cm depths, respectively. The NT and RT resulted higher BD and PR, and lower MaP and TP than CT and ST in all three depths, though the values were generally not limiting for crop growth. The ST significantly (P < 0.01) decreased BD and PR within 30 cm of soil surface. However, water content at FC, PWP and also PAW in 0–10 and 10–20 cm depths were significantly reduced with ST compared to NT. The ST significantly (P < 0.01) increased the MaP and TP compared to NT which favors better aeration and water movement. The mean WFPS under NT, RT-2 and RT-3 systems in 0–10 cm and with all tillage systems (except ST in 10–20 cm) in subsurface layers were higher than 60%, which is considered a threshold for nitrogen losses as N2O fluxes. Implementation of ST into conservational practices under Mediterranean climate could be a viable management option to overcome some of the disadvantages of long-term conservation tillage and thereby to improve physical soil conditions for crop growth, air and water movement.Öğe Tuzlu ve bor toksikliği bulunan arazilerin idaresinde mesafeye bağlı değişkenliğin önemi(Anadolu Journal of Agricultural Sciences, 2015-07-15) Günal, Hikmet; Acir, Nurullah; Polat, Attila; Günal, Elif; Budak, Mesut; Erdem, Nazife; Malı, Zekkeriya; Önen, HüseyinDünyanın özellikle kurak ve yarı-kurak bölgelerinde tuzluluk ve yüksek bor içeriği tarımsal üretimi sınırlandıran önemli sorunlardır. Her iki sorunda arazi içerisinde önemli düzeyde yüksek değişkenliğesahip olduğundan, toprakların üretimde kullanımları ve iyileştirilmelerinde bu değişkenliğin dikkatealınması zaman, iş gücü ve maliyet açısından zorunluluktur. Bu çalışma, tuzluluk ve alkalilik sorunlarınınyanında şiddetli bor toksikliği bulunan iki ayrı pivot içerisindeki toprak özelliklerinin mesafeye bağlıdeğişkenliğinin modellenmesi, haritalanması ve tuz ve bor konsantrasyonuna etki eden değişkenlerin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Orta Anadolu'da her biri 62 ha olan iki ayrı pivot 100 m * 100 m’likkare gridlere ayrılmış ve her pivotta 60 adet ana örnekleme noktası oluşturulmuştur. Ana örneklemenoktaları arasındaki mesafeden daha kısa mesafelerdeki değişkenliklerin modellenebilmesi amacı ile beşadet ara transekt oluşturularak (toplam 150 örnek) 0-20 cm derinlikten toprak örnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinin tekstür, pH, elektriksel iletkenlik (EC), organik madde, kireç içeriği ve bitkiye yarayışlı bor konsantrasyonu analiz edilmiştir. Mesafeye bağlı değişkenlikler için semivaryogram modellemesiyapılmış ve krigleme haritaları oluşturulmuştur. Pivot içerisinde 17.35 dS m-1 gibi yüksek değerlere ulaşan EC, pivotlarda ortalama 2.6 ve 3.52 dS m-1 olarak ölçülmüştür. Her iki pivotda da ortalama bor konsantrasyonları bitkiler için toksik sınır kabul edilen 5 mg kg-1 dan oldukça yüksektir. Bor ile pH ve kil arasında istatistiksel olarak önemli (P<0.01) düzeyde pozitif bir korelasyon bulunurken, silt ve organik madde ile negatif korelasyon görülmüştür. Korelasyonda elde edilen bu ilişki, aynı özelliklerin dağılımharitalarında da açık bir şekilde görülebilmektedir. Çalışma alanında, organik madde içeriği ile borkonsantrasyonu arasında görülen negatif korelasyon, yüksek bor konsantrasyonu ile mücadele ederken,toprağın organik madde içeriğinin arttırılmasının nedenli önemli olduğunu vurgulamaktadır.Öğe Tuzlu ve Sodik Arazilerde Islah ve Tarımsal Faaliyetler Sonrası Arazi Tahribatının Dengelenmesinin İzlenmesi(2020) Budak, Mesut; Günal, Hikmet; Kılıç, Orhan Mete; Acir, NurullahTarım arazilerinin doğal veya insan kaynaklı etkiler ile bozulmasının önlenmesi ve tahrip olan arazilerin geri kazanımıson zamanlarda birçok ülkenin en önemli stratejik hedefleri arasına girmiştir. Bu kapsamda, arazi tahribatının dengelenmesi(ATD) kavramı, arazi bozulması oranının düşürülmesi ve bozulmuş alanların iyileştirilme oranının artırılmasının göstergesiolarak tanımlanmaktadır. Bir bölgede veya karasal ekosistemde verimli arazi alanı ve dolayısıyla sürdürülebilir arazi kullanımısabit kaldığında veya arttığında ATD’ye ulaşıldığı düşünülebilir. Bu çalışmada, doğal olarak oluşmuş tuzlu/sodik özellikleresahip merada, ıslah faaliyetleri ve sonrası başlatılan tarımsal üretimin etkileri, ATD çerçevesinde değerlendirilmiştir. ATD’nindeğerlendirilmesinde, meranın ıslah sonrası tarımsal faaliyetler altındaki üretkenliği, ıslah öncesi ve ıslah sonrası dönemlereait normalize edilmiş fark bitki örtüsü indeksi (NDVI), net birincil verimlilik (NPP) ile toprak organik karbon stoku (TOCS)verileri kullanılmıştır. Tüm alanda sulama imkânı bulunmadığından yaklaşık 1200 hektarlık alanda ıslah çalışmasıyürütülmüştür. Bu kapsamda 2008 ve 2012 yıllarında çalışma alanında 202 noktadan bozulmuş ve bozulmamış toprakörnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinin organik madde (OM), hacim ağırlığı, toprak reaksiyonu (pH) ve elektrikseliletkenlikleri (EC) belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Islah kapsamındaki arazilerde başlangıçta ortalama 40.51 ton ha-1 olanTOCS, ıslah ve tarımsal faaliyetler sonrası 44.68 ton ha-1’a çıkmıştır. Islah öncesi -0.044 ile + 0.060 ve 125 ile 250 g C m-2arasında olan NDVI ve NPP değerleri, ıslah sonrası önemli bir artış göstererek, 2013 ve 2017 yıllarında sırası ile 0.234-0.551ve 0.419-0.631 ve 200-475 g C m-2 ve 200-407 g C m-2 aralığında kayıt edilmiştir. Islah çalışması yürütülen alanlarda ıslahöncesi ortalama OM değeri % 2.09 iken, ıslah sonrası ortalama % 2.16’ya çıkmıştır. EC değerleri ise 4.08 dS m-1’den 2.26 dSm-1’e düşmüştür. Elde edilen bulgular arazi ıslah çalışmalarında benimsenen arazi yönetim uygulamalarının arazi üretkenliğinedolayısı ile ATD'ye olumlu bir etki yaptığını ortaya koymaktadır. Aynı zamanda bu çalışma, arazi bozulması vedengelenmesinin izlenmesi için güncel veri tabanlarının önemini de ortaya koymaktadır.Öğe Yüksekova Havzasında İklim ve Arazi Kullanımı Değişimlerinin Ekosistem Servisleri Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesinde Toprak Fonksiyonlarının Kullanılması(2023) Budak, Mesut; Farooq, Shahıd; Yıldız, Hakan; Çelik, İsmail; Acir, Nurullah; Fidan, Mehmet; Köroğlu, FatmaTopraklar, gıda üretimi, iklim düzenlemesi, suyun tedariki ve arıtılması, karbon (C) depolama ve besin döngüsü gibi temel ekosistem servislerinin gerçekleşmesini destekleyen birçok fonksiyonu yerine getirirler. Toprak tarafından desteklenen ekosistem servisleri, toprak özelliklerine ve etkileşimlerine bağlıdır ve çoğunlukla toprakların kullanımı ve yönetimleri tarafından etkilenirler. Bu çalışma, önceleri önemli miktarda sulak alan olan Hakkâri iline bağlı Yüksekova ovasında gerçekleştirilmiştir. Sulak alan ve çevresinde yer alan arazilerde (sulak alan, mera/çayır ve tarım arazileri) arazi kullanım değişimlerinin ekosistem hizmetleri üzerine etkisi araştırılmıştır. Bu kapsamda, toprak fonksiyonları kullanılarak toprak kalite/sağlık indeksi?nin (TKİ) değerlendirilmesi, haritalanması ve ovada toprak kalitesini etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirmek için öncelikle çalışma alanın seri düzeyinde detaylı toprak etüt ve haritalaması yapılmıştır. Çalışma alanında, 18 farklı toprak serisi tanımlanmış ve bu seriler 5 farklı toprak ordusu (Histosol, Mollisol, Entisol, İnceptisol ve Alfisol) içinde sınıflandırılmıştır. Bitki tür ve çeşitliliği birçok ekosistem servisini desteklediğinden çalışma alanını temsil edecek şekilde 800*800 m kare gridlerin köşe noktalarında yer alan 232 ayrı noktada vejetasyon etütleri yapılmıştır. Sürvey çalışmalarında 52 familya ya ait toplam 232 cins ve 404 bitki türü tespit edilmiştir. Toprak sağlığının belirlenmesi ve ekosistem servisleri ile olan ilişkisini ortaya koyabilmek için vejetasyon etüdünün yapıldığı noktalarda 0-20 cm derinlikten bozulmuş ve bozulmamış toprak örnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinin bazı fiziksel, kimyasal ve biyolojik özellikleri belirlenmiştir. Toprak sağlığı indeksini belirlemek için öncellikle ekosistem hizmetleri ile ilişkili olan 5 toprak fonksiyonu (karbon havuzu, biyoçeşitlilik, biyokütle, filtreleme, depolama, su ve besin döngüsü ve fiziksel kararlılık ve destek) tanımlanmıştır. Temel bileşen analizi (PCA) ve uzman görüşü (UG) ile minimum veri setleri (MVS) oluşturulmuştur. Oluşturulan MVS'deki göstergeler ilgili toprak fonksiyonu altında tanımlanmıştır. Doğrusal skorlama ile veriler önem düzeyine göre 0 ile 1 arasında skorlanmış ve toprak kalitesine ve fonksiyonlarına olan etkisi göz önünde bulundurularak Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ile ağırlıklandırılmıştır. Ağırlık ilaveli skorlara kullanılarak, toprak fonksiyonları ve toprak kalitesi indeksleri hesaplanmıştır. Organik toprakların bulunduğu Yüksekova ovasında, PCA ile oluşturulan MVS?de Toprak Kalitesi İndeksi (TKİ) değerleri 0.56-0.85 arasında (ortalama 0.71), UG ile oluşturulan MVS?de 0.49-0.96 arasında (ortalama 0.77) değişim göstermiştir. Sonuçlar, PCA ile oluşturulan MVS'de arazilerin % 55.6?sının yüksek % 44.4?ü ise orta kalitede, UG ile oluşturulan MVS de arazilerin % 77?sinin yüksek kalitede bir üretkenlik kapasitesine sahip olduğunu göstermiştir. Özelliklede sulak alanların kurutularak tarım arazilerine dönüştürülmesi toprak sağlığının/kalitesinin önemli derecede azalmasına neden olmuştur.Öğe Yüksekova Havzasında Yüzey ve Yüzeyaltı Su Kaynaklarının Karakterizasyonu(2023) Budak, Mesut; Günal, Hikmet; Sırrı, Mesut; Acir, NurullahSu kaynaklarına nitrat ve fosfatın aşırı deşarjı, nehir ve göl gibi yüzey sularının ötrofikasyonuna neden olurken, insan sağlığını ve su canlılarının yaşamlarını da tehdit etmektedir. Bu çalışma, Hakkâri ili için en değerli tarım arazilerinin yer aldığı ve tüm bölge için çeşitli ekosistem hizmetlerinin üretildiği Nehil Sazlığına sahip olan Yüksekova havzasında, yeraltı ve yüzey su kaynaklarının besin yüklerinin belirlenmesi, eşik değeri aşması durumunda kirliliğin kaynağının araştırılması ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi amacı ile gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla 37°.26' K - 37°.36' K enlemleri ile 44°.4' D - 44°.26' D boylamları arasında yer alan çalışma alanındaki çay, dere, artezyen kuyu, doğal çeşme ve sondaj kuyuları olmak üzere 51 noktadan her yıl 2 ayrı dönemde olmak üzere 2 yıl (2020, 2021) süre ile su örnekleri alınmıştır. Çalışma alanında NO3- içeriği 2020 ve 2021 yılları bahar aylarında ortalama 3.45 ve 3.74 mg kg-1 iken son baharda bir miktar yükselerek 4.73 ve 4.44 mg kg-1’çıkmıştır. Tarımsal üretimde mineral gübre kullanımının hemen hemen hiç olmadığı çalışma alanında en yüksek PO4-3 içeriği, Nehil çayı (1.99 mg kg-1), sulama kanalı (0.78 mg kg-1) ve Havaalanı giderinde (0.56 mg kg-1) tespit edilmiştir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) standartlarına göre Yüksekova Havzasında yer alan yüzey ve yüzey altı sularının NO3- ve PO4-3 içerikleri zarar eşik değerlerinin altındadır. Bununla birlikte, hayvan çiftliklerinden ve evsel attıklarından su kaynaklarına katılan NO3- ve PO4-3 gelecekte su kalitesi açısından önemli sorunlar oluşturabilir.
