Selcuklular Döneminde eş'ârîlik
[ X ]
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Siirt Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Ebu'l-Hasan el-Eş'ârî tarafından temelleri atılan Eş'ârîlik mezhebi, Mâtürîdîlik mezhebi ile birlikte Ehl-i Sünnet çatısı altında yer alan i'tikâdî fırkalardan bir tanesidir. Gelişimi ve sistemleşmesinde İbn Fûrek, İsferâyinî, Bâkıllânî, Abdulkahir el-Bağdâdî, Cüveynî gibi âlimler büyük rol oynamışlardır. Özellikle Selçuklular Devletine gelinceye değin sistemleşmesini büyük ölçüde tamamlayan Eş'ârîlik mezhebi, Selçuklular döneminde hem yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalmış hem de altın çağlarını yaşamışlardır. İslâm Dininin koruyuculuğunu üstlenen Selçuklular Devletinde Sultan Tuğrul Bey döneminde Vezir Kündürî'nin etkileriyle Eş'ârî âlimlere yönelik mihne olayları gerçekleştirilmiştir. Bu mihne olaylarında Ebu'l-Hasan el-Eş'ârî ve onun yolunu takip eden âlimlere minberlerden lanet okutulmuştur. Sultan Tuğrul Bey'in vefat etmesiyle birlikte Alparslan'ın sultan, Nizâmü'l-Mülk'ün vezir olmasıyla Eş'ârîlere uygulanan bu mihne sona ermiştir. Öyle ki baskı ve zulümlerle memleketlerinden göç etmek zorunda bırakılan Eşârî âlimler Nizâmü'l-Mülk'ün vezirliğe getirilmesiyle birlikte tekrardan memleketlerine geri dönmüşlerdir. Aynı zamanda bu dönemde Nizâmü'l-Mülk tarafından Eş'ârî âlimler için Nizâmiye adı verilen medreseler inşâ edilmiştir. Nizâmiye medreselerine Eş'ârî olmayan âlimlerin müderris olarak atanmaması Eş'ârîlik mezhebinin gün geçtikçe güçlenmesini sağlamıştır. Bu açıdan Eş'ârîlik Mezhebi, bu dönemde altın çağını yaşamıştır. Nizâmü'l-Mülk sonrası dönemde ise artık sultanların mezhepsel faaliyetlerle ilgilenmesiyle birlikte Eş'ârîlik Mezhebinin yerini yavaş yavaş, sistemleşmesini tamamlayan Mâtürîdîlik Mezhebi almıştır. Eş'ârîlik mezhebi tarih içerisinde varlığını hep korumuşsa da Selçuklular Dönemindeki ivmeyi hiçbir zaman yakalayamamışlardır.
The ash'arism sect, founded by Abu'l-Hasan al-Ash'ari, is one of the I'tikadi factions under the roof of AHL-Sunnah along with the Maturidism sect. Scholars such as Ibn Fûrek, İsferâyinî, Bâkıllânî, Abdulkahir al-Bağdâdî, and Juveyni played a major role in its development and systematization. Ash'ariism had largely completed its systematization until it came to the Seljuk State. The asharism sect faced the danger of extinction during the Seljuks and also experienced its golden age. During the reign of Sultan Tugrul Bey, mihne events were held for Ash'ari scholars with the influence of Vizier Kündürî. In the events of Mihne, Abu'l-Hasan al-Ashari and the scholars who followed his path were cursed from the pulpit. After the death of Sultan Tughrul Bey, this mihne applied to the ash'ars ended when Alparslan became the Sultan and Nizamul-Mulk became the vizier. The Ashari scholars, who were forced to migrate due to oppression and persecution, returned to their hometowns when Nizâmü'l-Mülk was appointed as the vizier. At the same time, madrasas called Nizamiye were built for Ash'ari scholars by Nizâmü'l-Mülk. The fact that non-Ash'ari scholars were not appointed as professors to the Nizamiye madrasahs enabled the Ash'ari sect to get stronger day by day. In this respect, the Ash'ari Sect lived its golden age in this period. In the post-Nizamü'l-Mülk period, with the interest of the sultans in sectarian activities, the Ash'ari Sect was replaced by the Maturidite Sect, which completed its systematization. Although the Ash'ari sect has always preserved its existence throughout history, it could not reach the level in the Seljuk Period.
The ash'arism sect, founded by Abu'l-Hasan al-Ash'ari, is one of the I'tikadi factions under the roof of AHL-Sunnah along with the Maturidism sect. Scholars such as Ibn Fûrek, İsferâyinî, Bâkıllânî, Abdulkahir al-Bağdâdî, and Juveyni played a major role in its development and systematization. Ash'ariism had largely completed its systematization until it came to the Seljuk State. The asharism sect faced the danger of extinction during the Seljuks and also experienced its golden age. During the reign of Sultan Tugrul Bey, mihne events were held for Ash'ari scholars with the influence of Vizier Kündürî. In the events of Mihne, Abu'l-Hasan al-Ashari and the scholars who followed his path were cursed from the pulpit. After the death of Sultan Tughrul Bey, this mihne applied to the ash'ars ended when Alparslan became the Sultan and Nizamul-Mulk became the vizier. The Ashari scholars, who were forced to migrate due to oppression and persecution, returned to their hometowns when Nizâmü'l-Mülk was appointed as the vizier. At the same time, madrasas called Nizamiye were built for Ash'ari scholars by Nizâmü'l-Mülk. The fact that non-Ash'ari scholars were not appointed as professors to the Nizamiye madrasahs enabled the Ash'ari sect to get stronger day by day. In this respect, the Ash'ari Sect lived its golden age in this period. In the post-Nizamü'l-Mülk period, with the interest of the sultans in sectarian activities, the Ash'ari Sect was replaced by the Maturidite Sect, which completed its systematization. Although the Ash'ari sect has always preserved its existence throughout history, it could not reach the level in the Seljuk Period.
Açıklama
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı, Kelam Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Din, Religion
