ARUZ VEZNİNİN TÜRK ŞİİRİNE TATBİKİNDE BAŞVURULAN İMLÂ/TELAFFUZ TASARRUFLARI VE MAHİYETLERİ
[ X ]
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Tanzimat döneminden beri edebiyatçılar, eleştirmenler ve akademik çevrelerce hemen hemenbütün yönleriyle uzun uzadıya tartışılmasına rağmen, bugün aruz vezni ile ilgili çözülmesi gerekenbirçok sorun bulunmaktadır. Bu sorunların başında “aruz imlâsı”, “imlâsızlık”, “aruz tasarrufları”ve “aruz kusurları” gibi adlarla anılan ve aruz vezninin Türk şiirine tatbikinde yaşanan güçlükleriaşmak için başvurulan imlâ/telaffuz tasarrufları gelir. Adlandırılmasında dahi bir kabul birliğisağlanamayan söz konusu sorun, bugüne kadar çokça tartışılmış; fakat bir çözümekavuşturulamamıştır. Aruz tasarruflarının enine boyuna tartışılarak konunun açıklığakavuşturulabilmesi için öncelikle bu veznin, Türk şiirine tatbikinde yaşanan güçlükleri aşmakamacıyla başvurulan bütün imlâ/telaffuz tasarruflarının tanınması ve tanıtılması gerekir.Bu çalışmada, aruz vezninin Türk şiirine tatbikinde yaşanan güçlükleri aşmak amacıylabaşvurulan imlâ/telaffuz tasarrufları olan “imâle, zihâf, tavsîl, tahrîk, teskîn, teşdîd, tahfîf, tezyîd,tenkîs, tebdîl, tefrîk”, öncelikle kelime ve terim anlamları verilerek Klasik şiirin farklı dönemlerindefarklı şairlerinin şiirlerinden seçilen örneklerle bütün yönleriyle tanıtılmıştır. Veznin mısra’asorunsuz bir şekilde tatbik edilebilmesi için ihtiyaç duyulan açık veya kapalı heceyi elde etmek ya damısradaki hece fazlalığını veya hece eksikliğini gidermek maksadıyla başvurulduğu tespit edilen sözkonusu tasarruflar hakkında Türkçe dilbilgisi kuralları çerçevesinde bazı değerlendirmelerdebulunulmuştur. Bu bağlamda, aruzun Türkçeye tatbikinde başvurulan telaffuz ve imlâ tasarrufları,topyekûn kusur olarak değil, imlâ/telaffuz çeşitliliği ve imlâ/telaffuz sapması olarak iki farklı gruptadeğerlendirilmiştir. Türkçenin yapısına zarar vermeyen imlâ/telaffuz tasarrufları caiz olarakdeğerlendirilerek imlâ/telaffuz çeşitliliği; Türkçenin yapısına zarar veren imlâ/telaffuz tasarrufları isefahiş olarak değerlendirilerek imlâ/telaffuz sapması olarak kabul edilmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Edebiyat,Edebi Teori ve Eleştiri
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
0
Sayı
43
