Selahaddin Eyyûbi ve işrak felsefesinin kurucusu sühreverdi el-maktûl

Kudüs’ün fatihi olarak, İslam tarihinde bir döneme adını altın harflerle yazdıran büyük şahsiyet şüphesiz ki Selahaddîn Eyyubî’dir. Ancak bu dönemin İslam düşüncesi açısından en önemli şahsiyeti de şüphesiz ki Selahaddîn’in emriyle idama maruz kalan, İslam Felsefesinde İşrakî Ekolün kurucusu büyük mütefekkir Sühreverdî el-Maktul’dur. Tarihçilere göre Selahaddîn fıkıhta Şafii, itikatta ise Eşa’rî mezhebine bağlıydı. O dönemde Mısır ve çevresinde Fatımîlerin Batınî düşüncesi ile Mutezilî düşünce hakimdi. Selahaddîn ve çevresindeki Fukaha geleneksel Ehl-i Sünnet anlayışını benimsemiş ve onun yayılması için uğraştıklarından bu düşüncelere karşıydı. Sühreverdî’nin kurucusu olduğu İşrakîyye felsefesi ise hem Eş’arîliğe hem de Mu’tezile’ye zıt olarak mânevî temizlikle Allah’ın tecellîsinin görüleceği tezini getirmiştir. Sühreverdî, kendi felsefî sistemini anlatırken bir fakîh gibi değil, bir filozof veya mutasavvıf gibi davranmıştır. Onun bu tutumu hayatına mal olmuştur. Sühreverdî’nin idam edilmesinin çeşitli sebeplerinden sözedilir. Yeni siyasi bir sistem kurmaya çalışması, dini bozması, farklı felsefî bir ekol kurmaya çalışması gibi nedenler bunlardandır.