Köylerde ailelerin okula katılımı ve desteği

Küçük Resim

Dosyalar

20180601_113744.jpg (4.28 MB)

Tarih

2017

Yazarlar

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Giriş Çocuk doğduğu andan itibaren eğitimi başladığı için bu eğitimin ilk sorumluları çocuğun ailesidir. Çocuk okula başladığı zaman ise eğitiminde öğretmenler de sorumlu olmakla beraber ailenin sorumluluğu devam etmektedir. Çocuğun eğitiminin kalitesinin artması, evde verilen eğitimle okulda verilen eğitimin birbirinin tamamlaması için aile ve öğretmenlerin birlikte çalışması gerekmektedir. Aile ve öğretmenin iş birliği içinde olmasıyla hem evde hem okulda çocuk için en iyi eğitim ortamları tasarlanabilecektir. Aile katılımı, anne babaların çocuklarının gelişim ve eğitimlerine katkıda bulunmaları için organize edilmiş etkinlikler bütünüdür. (Şahin ve Ünver, 2005, s.23). Çocuklarını herkesten iyi tanıyan ebeveynler ve çocuklara ilişkin deneyim sahibi olan öğretmenler çocuğa uygun eğitim sürecinin hazırlanmasında birlikte çalıştıklarında nitelikli bir eğitim ortamı yaratabilirler. (Güler, 2010, s.94). Özellikle okul öncesi ve ilköğretim dönemlerinde çocuğun okula alışması, ailedeki ve okuldaki eğitimin etkinliğinin sağlanması, okuldaki uygulamaların evde devam ettirerek tutarlılık sağlanması, evin devamı olan okul ortamında daha iyi bir öğrenme fırsatı sağlanması ve öğrencinin gelişimine çok yönlü katkıda bulunması açısından ailenin okulla iş birliği içinde olması ve önem kazanmaktadır (Şahin ve Özyürek,2016, s.71). Aile katılımı çocukların okul başarısına etki eden en önemli etkenlerden bir olduğu gibi anne babaları ve diğer aile üyelerinin gelişimlerine de önemli katkı sağlar (Aslanargun, 2007). Aile katılımının çocuk ile aile üzerinde olumlu yönde etkileri olduğu gibi okul ve öğretmen üzerinde de olumlu etkileri vardır. Anne babaların öğretmenlerden çocuklarıyla ilgili bilgiler öğrenmesinin yanında öğretmenlerde çocuklarla çalışmalarını daha etkili kılacak bazı bilgiler öğrenebilmektedirler. Aile katılımıyla öğretmen aile arasındaki olumlu iletişim artacağı için anne babalar sınıfa ve okula her türlü desteği verebilecektir (Şahin ve Özyürek, 2016, s.79). Araştırmanın Amacı Bu araştırmanın amacı köy okullarında yapılan aile katılım çalışmalarının öğretmen ve veli görüşlerine göre incelemektir. Araştırmanın alt amaçlarında ise şu sorulara cevap aranmıştır: 1. Velinin eğitime katılım ve desteğinin önemi konusunda öğretmen ve veli görüşleri nelerdir? 2. Öğretmen ve veli görüşlerine göre aile katılımı ve desteği yeterli ölçüde midir? 3. Köylerde öğretmen ve veli, okul aile iş birliği için neler yapmaktadırlar? 4. Öğretmen ve veli görüşlerine göre ailenin katılım ve desteğinin önündeki engeller nelerdir? 5. Aile katılım ve desteğini arttırmak için velinin okuldan beklentileri ve köy öğretmenlerinin önerileri nelerdir? Yöntem Bu araştırma nitel yaklaşımla yürütülmüş, veriler nitel veri toplama tekniklerinden görüşme tekniği ile toplanmıştır. Görüşmede yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Öğretmen ve velilere görüşme formunda yer alan ve uzman görüşüyle geliştirilen beşer soru yöneltilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, Van ilinde dört farklı köyde bulunan okullarda görev yapan 10 öğretmen ve çocukları bu okullarda öğrenim gören on veli olmak üzere toplam 20 katılımcıdan oluşmaktadır. Öğretmenlerin beşi okul öncesi öğretmeni, beşi de sınıf öğretmenidir. Çalışmaya katılan velilerden üçü kadın (anne), yedisi erkektir (baba). Elde edilen veriler, araştırmacılar tarafından deşifre edilerek metne aktarılmıştır. Veriler betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Bulgular Ailenin eğitime katılımı ve desteğinin önemine ilişkin araştırmaya katılan öğretmen ve velilerin tamamı aile katılımının önemli olduğu yönünde görüş bildirerek yararlarının neler olduğunu açıklamışlardır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin bir kısmı öğrenmenin kalıcılığını, çocuğun akademik başarısını ve çocuğunun özgüvenini artıracağı için aile desteğini önemli olduğunu belirtirken bir kısmı da çocuğun ilgi ve ihtiyaçlarına daha uygun etkinliklerin hazırlanması ve buna bağlı olarak eğitim faaliyetleri de sağlıklı ilerleyeceği için aile desteğinin önemli olduğunu belirtmiştir. Araştırmaya katılan veliler ise çocuğun okula devam etmesi ve başarılı olabilmesi için aile katılımı ve desteğinin önemli olduğu görüşünde bulunmuşlardır. Bu görüşlere ek olarak bir veli aile katılımı ve desteğiyle çocuğun okula karşı ilgisin artacağını belirtirken bir veli de çocuğunun eğitimine destek olduğunda kendisinde bu eğitimden faydalandığını belirtmiştir. Aile katılımı ve desteğinin yeterlilik düzeyine ilişkin ise araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğu ailenin katılımı ve desteğini yetersiz olduğu görüşünde bulunmuştur. Öğretmenlerden üçü aile katılımın yok diyecek kadar az olduğunu belirten Öğretmenlerden ikisi ise genel olarak aile katılım ve desteğinin yetersiz olduğunu söylemekle birlikte bu durumun veliden veliye değiştiğini ve bazı yerlerdeki velilerin okula sık sık geldiğini ve eğitime katılım ve destek de istekli olduğunu belirtmiştir. Araştırmaya katılan velilerin çoğunluğu eğitime katılımı ve desteğinin yeterli olduğu görüşünde bulunmuştur. Velilerin bir kısmı ise kendilerinin eğitime destek verdiklerini fakat eşinin destek vermediğini belirtmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin tamamı aile eğitime katılım ve desteği için yapılaması gereken etkinliklerden veli toplantıları, ev ziyaretleri ve telefon görüşmeleri yaptıklarını belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan velilerin çoğunluğu çocuğunun ödevlerine yardımcı olmakla eğitime destek verdiklerini belirtmiştir. Tartışma Çocuk öğrenme güdüsü ve doğal merakıyla doğar. Doğduğu andan itibaren de geldiği dünyayı anlamlandırmaya çalışmaktadır. Zamanla öğrenmek istediği ve anlamlandırmak istedikleri artmaktadır. Bu süreçte cevap bulmaya çalıştığı ilk eğitsel ortam ailedir. Çocuk okula başladığında ise bu eğitim okuldaki eğitimle birleşerek devam etmektedir. Çocuk okula başladığında ailenin çocuğun eğitiminde üstlendikleri sorumlulukları sona ermez aksine yeni sorumluluklar da eklenerek devam eder. Çocuğun eğitiminin kalitesinin artması, evde verilen eğitimle okulda verilen eğitimin birbirinin tamamlaması için aile ve öğretmenlerin birlikte çalışması gerekmektedir. Okul ile aile arasında kurulacak olan iş birliğine okul öncesi eğitiminde başlanması ve akademik eğitimi boyunca sürdürülmesi çocukların davranışlarını ve akademik başarılarını etkilemekle birlikte olumlu yönde artırmaktadır. Aile katılımı çocukların okul başarısını artırdığı gibi anne babaları ve diğer aile üyelerinin gelişimlerine de önemli katkı sağlar. Anne babalara çocuk eğitimiyle ilgili bilgilerden aile içi uygun ilişkilerin geliştirilmesine kadar pek çok beceriyi aile üyelerine kazandırmaktadır (keçeli- Kaysılı, 2008. 69-83). Bu araştırmada öğretmen ve veliler ailenin okulla iş birliği içinde eğitim ortamlarını oluşturması çocuğun akademik başarısı ve gelişimini olumlu yönde geliştirdiği görüşünde bulunmuştur. Öğretmenin ve velilerin okul aile iş birliği için beklentileri olduğunu belirtmişlerdir. İlköğretimde okul-aile iş birliğinin geliştirilmesine yönelik olarak okul yöneticileri, öğretmenler ve öğrenci velilerinin beklenti ve önerilerini çalışmasın da öğretmen yönetici ve velinin karşılıklı iş birliği konusunda görüş birliğinde olduğu ve karşılıklı beklentiler içinde oldukları sonucuna ulaşılmıştır. (E. Gökçe, 2000 ). Okul aile iş birliğinin okuduğunu anlama başarısındaki ilişkiyi inceleyen araştırma da ise okulla iş birliği içinde olan ailelerin çocuklarında okuduğunu anlama başarısının yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır (S. Çelenk ,2003). Yapılan araştırmalar okul aile iş birliğinin önemini vurgulasa da Türkiye’de halen istenilen düzeyde değildir. Bölgeden bölgeye birçok nedenlerden dolayı aile iş birliği sağlanmamakla birlikte bu durum köylerde katılım çok daha düşüktür. Bu araştırmada öğretmen ve veli görüşleri de bunu doğrulamaktadır. Sonuç ve Öneriler Öğretmenlerin ve velilerin, köy okullarında yapılan aile katılımı çalışmalarının değerlendirilmesine ilişkin görüşlerinden elde edilen bulgular doğrultusunda ortaya çıkan sonuçlar şöyle özetlenebilir:  Öğretmenler hem öğrenci açısından hem aile açısından hem de uygulanacak olan eğitim programı ve etkinliklerin kalitesi açısından ailenin eğitime katılımı ve desteğini önemli olduğunun farkındadırlar.  Veliler eğitime destek verdiklerinde çocuklarının daha başarılı olacakları için ve okula karşı ilgileri artacağı için aile katılımını önemli görmektedirler.  Öğretmenler köyde yaptıkları aile katılımı ve desteğine yönelik çalışmaları yetersiz görmektedirler.  Öğretmenler köyde velilerden çok az destek görmektedir. Veliler çocuklarının eğitimiyle yeterince ilgilenmemekte ve süreçte yer alamamaktadır.  Veliler ise eğitime olan desteklerini yeterli görmektedir.  Veliler çocuklarının eğitimine ödevleri konusunda yardımcı olmaya çalışmakta fakat eğitim seviyesinin düşük olması, bir çok velinin okuryazar olmamasından dolayı ödevleri konusunda sınırlı ölçüde yardımcı olmaktadır.  Bazı veliler ise çocuklarına ders çalışmaları konusunda öğüt ve nasihatlerde bulunarak yeterli ölçüde destek olduklarını düşünmektedirler.  Bu da velilerin eğitime katılım ve destek konusunda yeterli bilinçte olmadığını göstermektedir.  Köy okullarında aileleri eğitim sürecine katacak uygulamalar sınırlıdır.  Veli açısından ailelerin eğitime katılımı önündeki engeller: mevsimlik işçi göçleri, çocuk sayılarının fazla olması, dil problemi, eğitim seviyesinin düşüklüğü, annelerin kültürel baskı altında olması ailelerin meşguliyetlerin ve sorumluluklarının fazla olmasıdır.  Öğretmen açısından aile katılım çalışmalarının önündeki engeller ise öğretmenlerin bölge kültürüne yabancı olması, dil problemi nedeniyle veliyle sağlıklı iletişim kuramaması, bölgenin olumsuz şartlarından dolayı aktif olamayışıdır.  Öğretmenlerin görüşlerine göre veli çocuğunun zekasının ve yapabileceklerinin farkında değildir. Bu nedenle aileyi bilinçlendirmek için halk eğitim ve kaymakamlıklar bünyesinde seminerler, konferanslar yapılmalıdır.  Öğretmene güvenen veli desteğini artıracağı için bu güveni oluşturmaya yönelik ev ziyaretleri sıklıkla yapılmalıdır.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Memduhoğlu, H. B. & Uygun, N. (2017). Köylerde ailelerin okula katılımı ve desteği.

Bağlantı

https://hdl.handle.net/20.500.12604/2545

Koleksiyon

3) Diğer