CÜMLE ÖGELERİNİN TASNİFİ
[ X ]
Tarih
2015
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Cümle ögelerinin doğru tasnifi, Türkçe söz dizimindeki sorunların çözümünde büyük önem arz etmektedir. Bugüne kadar yayımlanan söz dizimini konu alan makalelerde ve söz dizimi kitaplarında özne ile yüklem asıl/temel/zorunlu öge; bunların dışındaki ögeler ise yardımcı öge olarak değerlendirilmiştir. Fakat bu tasnif, cümle ögelerinin niteliklerini tam olarak yansıtmadığı için söz dizimindeki sorunların çözümüne yardımcı olmadığı gibi bu sorunların çözümünü de geciktirmiştir. Bu durum cümle ögelerinin yeni bir tasnifine ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Bu çalışma söz konusu ihtiyacı gidermek ve söz dizimindeki diğer sorunların çözümüne katkıda bulunmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada öncelikle bugüne kadar yayımlanmış söz dizimini konu alan makaleler ve söz dizimi kitaplarında esas alınan cümle ögelerinin tasnifleri özetlenmiştir. Bunlar üzerine yapılan kısa bir değerlendirmeden sonra cümlenin ögeleri ihtiyaca cevap verecek şekilde tasnif edilmiştir. Cümle ögeleri, cümledeki işlevleri ve nitelikleri dikkate alınarak temel öge, zorunlu ögeler ve seçimlik ögeler olmak üzere üçe ayrılarak sınıflandırılmıştır. Daha sonra temel öge, zorunlu ögeler ve seçimlik ögeler ayrı başlıklar altında incelenerek özellikleri ve tanımları verilmiştir. Temel ögenin cümlenin kurucu ögesi olan yüklemden oluştuğu, zorunlu ve seçimlik ögelerin ise cümlede kullanılan yükleme göre değişkenlik gösterdiği kanısına varılmıştır. Söz konusu ögelerin belirleyicileri üzerinde durularak cümlede yer almalarının neye bağlı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada dile getirilen fikirlerin uygulamasını gösteren örnek cümle çözümlemeleri yapılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Dil ve Dil Bilim
Kaynak
Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
0
Sayı
38
