Kentleşme döneminde planlaşma dışı nüfus hareketinin (göç) plansız olarak kentlerde yer alması ve bu durumunda kaçak yapılaşma (plan dışı gelişme alanlarının) kentsel dönüşüme etkisi, kentsel tasarım ilişkisi ve kente olumsuz etkisinin araştırılması; Diyarbakır ili Sur içi kentsel alanı
[ X ]
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Siirt Üniversitesi
Access Rights
info:eu-repo/semantics/openAccess
Abstract
Kentsel dönüşüm kentlerin zamanla değişen ihtiyaçlar büyüme ve diğer değişkenler göz önünde bulundurularak kentte eskiyen ve işlevsel kullanışlılığını kaybeden ve yıpranan yapıların yerine işlevsel ve tasarımsal olarak kullanışlı yapıların inşa edilmesidir. Sur içi bölgesi Diyarbakır'ın ilk yerleşim yeri ve değerli olan bir yerleşim alanıdır. Uzun yıllar önemli ticaret ve ulaşım ekseninde medeniyetin beşiği olmuştur. Bir zamanlar ticari merkez olarak kullanılan bu yapılaşma kentsel gelişim için çok etkili bir durumdur. Suriçi kentsel yapılaşması Anadolu ve Mezopotamya bölgesinin kültürünü ve Diyarbakır'ın gelişimini etkilemiş olup bölgedeki konumu nedeniyle karma bir kentsel forma sahiptir. Kent kale duvarları ile kaplı olup yerleşim şeklini günümüze kadar koruyarak getirmiştir. Dünyada 2. Dünya Savaşı ve Sanayi devriminden sonra Türkiye de ise 1950'li yıllardan sonra hızlı kentleşme süreci başlamasına rağmen, Diyarbakır da 1980'li yıllardan sonra hızlı kentleşme süreci başlamıştır. Hızlı kentleşme sürecinde ekonomik nedenlerden dolayı kentin göç almasıyla birlikte kırsal kesimden gelip Sur içine yerleşen dar gelirli kesimin kentte yaptıkları gecekondu yapılar kentteki tarihi değerleri yüksek olan diğer yapılarla farkının ortadan kalktığı yapılar olmuş olup aynı işlev için aynı kesimin kullandığı yapılar haline gelmiştir. Aynı zamanda bu süreçte Suriçinde kısa sürede plansız ve düzensiz bir şekilde yapılaşma görülmüştür. Böylece Diyarbakır Suriçi doku kaybetme sürecine girmiştir. Bundan dolayı sur içinde bulunan tarihi değerleri yüksek yapılar için kentsel tasarım uygulamaları önerilerek aslına uygun şekilde onarılıp işlevine uygun kullanılmasını ya da kent açısından değerli olabilecek şekilde anıtsal bir boyut kazandırıp kente kazandırılması hedeflenmiştir. Son yıllarda kentte meydana gelen güvenlik olayları neticesinde Sur içi kentsel yerleşim alanında birçok yapı yıkılıp yerine tarihi dokuya uygun yapılar önerilmiş olup yeni bir yerleşim düzeni öngörülmüştür. Bu araştırma Diyarbakır tarihine dayanmaktadır. Bu çalışmada da Diyarbakır Sur İlçesi kentsel dönüşüm uygulamalarına bir yaklaşım sergilenmek istenmiş ve Sur ilçesi kentsel dönüşüm uygulamalarında gelinen son durum anlatılarak değerlendirilmiştir.
Urban transformation is building functional and agricultural structures, taking into consideration cities' needs, development and other factors, instead of the ones that is old, wear off and lost their functional usage. Sur içi is valuable and it is the first settlement region of Diyarbakır. Many years İt has been cradle of civilization in terms of Trade and transportation. Once, used as a trade center, this situation has been so effective for urban development. Sur içi urban construction has effected region culture of Mesopotamia, Anatolia and development of D.bakir because of location, it has a complex city form. The City covered with City walls and has been brought settlement form by protecting it. Although rapid urban transformation had begun in the World after second world War and industrial revolution, and in Turkey at 1950s, in Diyarbakır, it began after the 1980 s. In the process of rapid urbanization, as the city received migration for economic reasons, the slums built by the low-income segment who came from the countryside and settled in Suriçi became structures that have disappeared from the difference with other structures with high historical values in the city, and have become structures used by the same segment for the same function. At the same time, during this process, an unplanned and irregular construction was observed in a short time in Suriçi. Thus, Diyarbakir Suriçi has entered the process of losing tissue inside. Therefore, urban design applications have been proposed for the buildings with high historical values in the fortification and it has been aimed to repair them properly and use them in accordance with their function or to give them a monumental dimension and bring them to the city in a way that may be valuable from the point of view of the city. As a result of the security incidents that have occurred in the city in recent years, many buildings have been demolished in the Suriçi urban settlement area and new structures have been proposed in their place in accordance with the historical texture and a new layout has been envisaged. This research is based on the history of Diyarbakır. In this study, it was aimed to demonstrate an approach to the urban transformation practices of the Sur District of Diyarbakir and the latest situation in the urban transformation practices of the Sur district was explained and evaluated.
Urban transformation is building functional and agricultural structures, taking into consideration cities' needs, development and other factors, instead of the ones that is old, wear off and lost their functional usage. Sur içi is valuable and it is the first settlement region of Diyarbakır. Many years İt has been cradle of civilization in terms of Trade and transportation. Once, used as a trade center, this situation has been so effective for urban development. Sur içi urban construction has effected region culture of Mesopotamia, Anatolia and development of D.bakir because of location, it has a complex city form. The City covered with City walls and has been brought settlement form by protecting it. Although rapid urban transformation had begun in the World after second world War and industrial revolution, and in Turkey at 1950s, in Diyarbakır, it began after the 1980 s. In the process of rapid urbanization, as the city received migration for economic reasons, the slums built by the low-income segment who came from the countryside and settled in Suriçi became structures that have disappeared from the difference with other structures with high historical values in the city, and have become structures used by the same segment for the same function. At the same time, during this process, an unplanned and irregular construction was observed in a short time in Suriçi. Thus, Diyarbakir Suriçi has entered the process of losing tissue inside. Therefore, urban design applications have been proposed for the buildings with high historical values in the fortification and it has been aimed to repair them properly and use them in accordance with their function or to give them a monumental dimension and bring them to the city in a way that may be valuable from the point of view of the city. As a result of the security incidents that have occurred in the city in recent years, many buildings have been demolished in the Suriçi urban settlement area and new structures have been proposed in their place in accordance with the historical texture and a new layout has been envisaged. This research is based on the history of Diyarbakır. In this study, it was aimed to demonstrate an approach to the urban transformation practices of the Sur District of Diyarbakir and the latest situation in the urban transformation practices of the Sur district was explained and evaluated.
Description
Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı, Kentsel Tasarım Bilim Dalı
Keywords
Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
