ERTUĞRUL, Edip2019-11-282019-11-2806.08.20192019-08-06https://hdl.handle.net/20.500.12604/1905Günümüzde artan nüfus ve teknolojik gelişmelerle birlikte artan enerji talebine karşılık enerji kaynaklarının yetersiz oluşu araştırmacıları yeni enerji kaynakları bulmanın yanı sıra mevcut elektrik üretim, iletim ve dağıtım sistemlerinde meydana gelen elektriksel kayıpları azaltmaya yöneltmektedir. Bu tür elektrik sistemlerinde meydana gelen elektriksel kayıplardan biri de katı yalıtkan maddeler (izolatör) ile gaz yalıtkan maddeler (hava) arasında sınır yüzeyde görülen yüzeysel boşalmalardır. Elektriksel kayıpların azaltılmasına yönelik gerçekleştirilen bu çalışmada, sıcaklığın bir izolatör yüzeyinde gerçekleşen yüzeysel boşalmalara olan etkisine yönelik bazı deneysel uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Gerilim değerleri çalışılan her sıcaklık değeri için, yüzeysel boşalma tutuşuncaya kadar arttırılmış ve boşalmanın tutuşmasıyla birlikte (izolatör yüzeyinde tahribat oluşmasını önlemek amacıyla) hızlıca azaltılarak sıfıra çekilmiştir. Benzer uygulamalar farklı frekans ve farklı sıcaklık değerleri için de tekrarlanarak hem sıcaklığa bağlı hem de frekansa bağlı Gerilim-Akım grafikleri oluşturulmuş ve yorumlanmıştır. Sonuçlar ortam sıcaklığına bağlı olarak değişen izolatör yüzey sıcaklığının yüzeysel boşalmalar üzerinde önemli bir etkisinin olduğunu ortaya koymaktadır. Hem yüksek hem de düşük yüzey sıcaklığı koşullarında boşalmanın daha düşük gerilim seviyelerinde gerçekleştiği görülmüştür. Bununla birlikte düşük yüzey sıcaklığının yüksek sıcaklık parametresine göre yüzeysel boşalmalar üzerinde daha belirgin bir parametre olduğu sonucuna varılmıştır.ÖN SÖZ iii İÇİNDEKİLER iv TABLOLAR LİSTESİ vi ŞEKİLLER LİSTESİ vii KISALTMALAR ve SİMGELER LİSTESİ ix ÖZET xi ABSTRACT xii 1. GİRİŞ 1 1.1. Elektrik İletim ve Dağıtım Sistemlerinde Kullanılan İzolatörler 2 1.1.1. İzolatörlerin teknik yapıları 3 1.2. İzolatörlerin Sınıflandırılması 4 1.2.1. Hammaddesine göre izolatör çeşitleri 4 1.2.1.1. Porselen İzolatörler: 4 1.2.1.2. Cam İzolatörler: 5 1.2.1.3. Epoksi Reçineli İzolatörler: 5 1.2.1.4. Silikon İzolatörler: 6 1.2.2. Taşınan anma gerilimine göre izolatör çeşitleri 7 1.2.3. Kullanım amacına göre izolatör çeşitleri 7 1.2.4. Kullanım yerlerine göre izolatör çeşitleri 8 1.3. Yüzeysel Elektrik Boşalmaları 9 1.3.1. Yüzeysel elektrik boşalmalarının kapsamı 9 1.3.2. Düzgün alanda gerçekleşen yüzeysel boşalmalar 10 1.3.3. Düzgün olmayan alanda gerçekleşen yüzeysel boşalmalar 10 1.3.4. Yüzeysel boşalmayı etkileyen faktörler 11 1.4. Elektriksel Delinme 13 1.4.1. Elektriksel ağaçlanma 14 1.4.1.1. Kanal delinmesi 14 1.5. İyonizasyon ve İyonizasyon Türleri 17 1.5.1. İyonizasyon 17 1.5.2. İyonizasyon türleri 18 1.5.2.1. Çarpma sureti ile iyonizasyon 19 1.5.2.2. Foto iyonizasyon 20 1.5.2.3. Termik iyonizasyon 20 1.5.2.4. Yüzeysel iyonizasyon 21 2. LİTERATÜR ARAŞTIRMASI 22 2.1. Konuyla İlgili Yapılmış Olan Çalışmalar 22 2.2. Tezin Güncelliği 28 3. MATERYAL ve METOT 30 3.1. Materyal 30 3.2. Metot 34 4. BULGULAR 35 5. SONUÇLAR ve ÖNERİLER 50 5.1. Sonuçlar 50 5.2. Öneriler 51 6. KAYNAKLAR 52 ÖZGEÇMİŞ 55trinfo:eu-repo/semantics/openAccessİzolatör, Yüzeysel Boşalmalar, Yüksek gerilim, Enerji verimliliği, Sıcaklık, FrekansMaster Thesis572449