Budak, MesutGünal, HikmetKılıç, Orhan MeteAcir, Nurullah2024-12-242024-12-2420202148-23062528-858Xhttps://doi.org/10.19159/tutad.720139https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/375366https://hdl.handle.net/20.500.12604/4422Tarım arazilerinin doğal veya insan kaynaklı etkiler ile bozulmasının önlenmesi ve tahrip olan arazilerin geri kazanımıson zamanlarda birçok ülkenin en önemli stratejik hedefleri arasına girmiştir. Bu kapsamda, arazi tahribatının dengelenmesi(ATD) kavramı, arazi bozulması oranının düşürülmesi ve bozulmuş alanların iyileştirilme oranının artırılmasının göstergesiolarak tanımlanmaktadır. Bir bölgede veya karasal ekosistemde verimli arazi alanı ve dolayısıyla sürdürülebilir arazi kullanımısabit kaldığında veya arttığında ATD’ye ulaşıldığı düşünülebilir. Bu çalışmada, doğal olarak oluşmuş tuzlu/sodik özellikleresahip merada, ıslah faaliyetleri ve sonrası başlatılan tarımsal üretimin etkileri, ATD çerçevesinde değerlendirilmiştir. ATD’nindeğerlendirilmesinde, meranın ıslah sonrası tarımsal faaliyetler altındaki üretkenliği, ıslah öncesi ve ıslah sonrası dönemlereait normalize edilmiş fark bitki örtüsü indeksi (NDVI), net birincil verimlilik (NPP) ile toprak organik karbon stoku (TOCS)verileri kullanılmıştır. Tüm alanda sulama imkânı bulunmadığından yaklaşık 1200 hektarlık alanda ıslah çalışmasıyürütülmüştür. Bu kapsamda 2008 ve 2012 yıllarında çalışma alanında 202 noktadan bozulmuş ve bozulmamış toprakörnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinin organik madde (OM), hacim ağırlığı, toprak reaksiyonu (pH) ve elektrikseliletkenlikleri (EC) belirlenmiş ve değerlendirilmiştir. Islah kapsamındaki arazilerde başlangıçta ortalama 40.51 ton ha-1 olanTOCS, ıslah ve tarımsal faaliyetler sonrası 44.68 ton ha-1’a çıkmıştır. Islah öncesi -0.044 ile + 0.060 ve 125 ile 250 g C m-2arasında olan NDVI ve NPP değerleri, ıslah sonrası önemli bir artış göstererek, 2013 ve 2017 yıllarında sırası ile 0.234-0.551ve 0.419-0.631 ve 200-475 g C m-2 ve 200-407 g C m-2 aralığında kayıt edilmiştir. Islah çalışması yürütülen alanlarda ıslahöncesi ortalama OM değeri % 2.09 iken, ıslah sonrası ortalama % 2.16’ya çıkmıştır. EC değerleri ise 4.08 dS m-1’den 2.26 dSm-1’e düşmüştür. Elde edilen bulgular arazi ıslah çalışmalarında benimsenen arazi yönetim uygulamalarının arazi üretkenliğinedolayısı ile ATD'ye olumlu bir etki yaptığını ortaya koymaktadır. Aynı zamanda bu çalışma, arazi bozulması vedengelenmesinin izlenmesi için güncel veri tabanlarının önemini de ortaya koymaktadır.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessÇevre Bilimleri,ZiraatToprak BilimiArticle7217218237536610.19159/tutad.720139