Saylık, AhmetBalaban, İbrahim2024-12-242024-12-242024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=UjlM15wKZGQW6TLC0pvCt5WXH8ykywSVj9z2XTYhSngvj88fKSIgXmehebjhpfd9https://hdl.handle.net/20.500.12604/3700Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Eğitim Yönetimi Bilim DalıÖğretmenlerin paternalist liderliğe ilişkin ideal algılarının sahip oldukları kişilik özellikleri açısından incelemeyi amaçlayan bu araştırma nicel yaklaşıma uygun olarak tarama modelde tasarlanmıştır. Çalışmanın hedef evreni 2022 – 2023 eğitim – öğretim yılında Siirt ilinde görev yapan öğretmenlerdir. Bu evrenden kolayda örnekleme yoluyla 390 öğretmen ve müdür yardımcısına ulaşılmıştır. Çalışmada paternalist liderliğe ilişkin ideal algıları belirlemek için Saylık ve Aydın (2020) tarafından geliştirilen "Paternalist Yönetici Davranışları Ölçeği (PAYDA)" kullanılmıştır. Ölçek 30 madde ve aile havası, hayırseverlik, otoriterlik, müdahalecilik, yetersiz görme şeklinde beş alt boyuttan oluşmaktadır. Kişilik özelliklerini belirlemek için ise Bacanlı vd. (2009) tarafından geliştirilen "Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi (SDKT)" kullanılmıştır. Sıfatlara Dayalı Kişilik Testi beş faktörlü kişilik kuramı temelinde geliştirilmiş bir ölçektir. Ölçek bu kapsamda; nevrotizm, dışadönüklük, deneyime açıklık, uyumluluk ve özdisiplin kişilik özelliklerinden oluşmaktadır. Ayrıca katılımcıların demografik özelliklerini belirlemek için de araştırmacı tarafından geliştirilen "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Kişisel bilgi formunda cinsiyet, unvan, mesleki kıdem, öğrenim durumu, branş alanı, en çok yaşanılan yer ve yaş değişkenleri yer almaktadır. Veri analizinde Mann Whitney U, Kruskall Wallis H testi ve Korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Veri analizleri sonucunda katılımcıların paternalist liderliğe ilişkin ideal algılarının ölçeğin tamamına yönelik olarak düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Alt boyutlarda da aile havası ve hayırseverlik alt boyutlarına ilişkin ideal algının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca otoriterlik alt boyutu düşük düzeyde idealize edilirken müdahalecilik ve yetersiz görme alt boyutlarına dair ideal algının çok düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların paternalist liderliğe ilişkin ideal algılarının ölçeğin tamamında cinsiyet, unvan, mesleki kıdem ve yaş değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği; öğrenim durumu, branş alanı ve en çok yaşanılan yer değişkenlerinde ise anlamlı farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Katılımcıların kişilik özellikleri açısından da nevrotizm kişilik özelliğinde mesleki kıdem ve yaş değişkenlerinde anlamlı farklılık tespit edilmiş, diğer kişilik özellikleri ve değişkenlerde anlamlı farklılık bulunmamıştır. Katılımcıların kişilik özellikleri ile paternalist liderliğe ilişkin ideal algıları arasındaki ilişkiyle ilgili olarak ise nevrotizm kişilik özelliği ile aile havası ve hayırseverlik alt boyutları arasında negatif yönde; otoriterlik, müdahalecilik ve yetersiz görme alt boyutları arasında ise pozitif yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Dışadönüklük ile aile havası ve hayırseverlik alt boyutları arasında pozitif yönde; otoriterlik, müdahalecilik ve yetersiz görme alt boyutları arasında negatif yönde, bir ilişki olduğu sonucuna erişilmiştir. Deneyime açıklık ile aile havası ve hayırseverlik alt boyutları arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu hesaplanmıştır. Ayrıca deneyime açıklık ile otoriterlik, müdahalecilik ve yetersiz görme alt boyutlarına ilişkin ortalama puanları arasında negatif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin uyumluluk ile hayırseverlik ortalama puanları arasında pozitif yönde ilişki olduğu hesaplanmıştır. Bunun aksine uyumluluk ile aile havası, otoriterlik, müdahalecilik ve yetersiz görme alt boyutları arasında negatif yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Özdisiplin ile aile havası ve hayırseverlik alt boyutlarına ilişkin ortalama puanları arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu, otoriterlik, müdahalecilik ve yetersiz görme alt boyutları arasında ise negatif yönde bir ilişki olduğu belirlenmiştir.This study, which aims to examine teachers' ideal perceptions of paternalistic leadership in terms of their personality traits, was designed in a survey model in accordance with the quantitative approach. The target population of the study is the teachers working in Siirt province in the 2022 - 2023 academic year. From this population, 390 teachers and vice principals were reached through convenience sampling. In the study, the "Paternalistic Administrator Behaviors Scale (PAYDA)" developed by Saylık and Aydın (2020) was used to determine ideal perceptions of paternalistic leadership. The scale consists of 30 items and five sub-dimensions: family atmosphere, benevolence, authoritarianism, interventionism, and underestimation. In order to determine personality traits, the "Adjective-Based Personality Test (ABPT)" developed by Bacanlı et al. (2009) was used. The Adjective-Based Personality Test is a scale developed on the basis of the five-factor personality theory. In this context, the scale consists of neuroticism, extraversion, openness to experience, agreeableness and self-discipline personality traits. In addition, the "Personal Information Form" developed by the researcher was used to determine the demographic characteristics of the participants. The personal information form includes the variables of gender, title, professional seniority, educational status, field of specialization, place of residence and age. Mann Whitney U, Kruskall Wallis H test and correlation analysis were used in data analysis. As a result of the data analysis, it was determined that the participants' ideal perceptions of paternalistic leadership were at a low level for the whole scale. In the sub-dimensions, it was determined that the ideal perception of the family atmosphere and philanthropy sub-dimensions was at a medium level. In addition, while the authoritarianism sub-dimension was idealized at a low level, the ideal perception of the interventionism and incompetence sub-dimensions was determined to be at a very low level. It was concluded that the participants' ideal perceptions of paternalistic leadership showed significant differences in the whole scale according to the variables of gender, title, professional seniority and age, while there was no significant difference in the variables of education level, branch field and place of residence. In terms of the personality traits of the participants, a significant difference was found in the personality trait of neuroticism in the variables of professional seniority and age, while no significant difference was found in other personality traits and variables. Regarding the relationship between the personality traits of the participants and their ideal perceptions of paternalistic leadership, it was found that there was a negative relationship between the personality trait of neuroticism and the subdimensions of family atmosphere and benevolence, and a positive relationship between the sub-dimensions of authoritarianism, interventionism and underestimation. It was concluded that there was a positive relationship between extraversion and the subdimensions of family atmosphere and philanthropy, and a negative relationship between the sub-dimensions of authoritarianism, interventionism and underestimation. It was calculated that there was a positive relationship between openness to experience and family atmosphere and philanthropy sub-dimensions. In addition, it was determined that there was a negative relationship between openness to experience and the mean scores of authoritarianism, interventionism and inadequacy sub-dimensions. It was calculated that there was a positive relationship between teachers' mean scores of agreeableness and philanthropy. On the contrary, it was determined that there was a negative relationship between agreeableness and the sub-dimensions of family atmosphere, authoritarianism, interventionism and perceived inadequacy. There was a positive correlation between the mean scores of self-discipline and the sub-dimensions of family atmosphere and philanthropy, and a negative correlation between the sub-dimensions of authoritarianism, interventionism and perception of inadequacy.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessEğitim ve ÖğretimEducation and TrainingMaster Thesis1143897942